Τρίτη 31 Μαΐου 2011

"Προστατεύω τον εαυτό μου και τους άλλους":

Εκπαιδευτικό πρόγραμμα εθελοντικής δράσης για τη διαχείριση κρίσεων και αντιμετώπιση καταστροφών


Ζούμε σε κοινωνίες νέων ευκαιριών και απρόβλεπτων κινδύνων.
Το φυσικό περιβάλλον αλλάζει, το μικροκλίμα μεταβάλλεται, τα φυσικά φαινόμενα και οι ανθρώπινες δράσεις εκδηλώνονται ενίοτε με βίαιο και ακραίο τρόπο. Σε έναν αβέβαιο κόσμο, η διαχείριση του κινδύνου δεν πρέπει να είναι αποκλειστικό καθήκον ενός μόνο φορέα, αλλά το αποτέλεσμα της συντονισμένης δράσης πολλών φορέων, που ο καθένας τους έχει συγκεκριμένο ρόλο στο πλέγμα των σύνθετων ενεργειών που απαιτούνται για την αντιμετώπιση μιας κατάστασης έκτακτης ανάγκης. Τα τελευταία χρόνια, είμαστε μάρτυρες καταστροφικών φυσικών φαινομένων άλλα εκ των οποίων προκαλούνται από ανθρώπινες δραστηριότητες και άλλα είναι ανεξάρτητα από τον ανθρώπινο παράγοντα. Η αποψίλωση των δασικών εκτάσεων, το μπάζωμα των ρεμάτων, οι δασικές πυρκαγιές, ο μη καθαρισμός των αποχετευτικών φρεατίων κ.α., έχουν καταστήσει πολλές περιοχές θύματα πλημμύρας. Αρκετές ζωές έχουν χαθεί, γιατί δεν λαμβάνονται ορισμένα βασικά μέτρα, όπως η άμεση μεταφορά υπερηλίκων, ατόμων με ειδικές ανάγκες, μικρών παιδιών σε ασφαλή μέρη, η άμεση χρησιμοποίηση πλωτού σωστικού μέσου, η έγκαιρη αξιολόγηση των μετεωρολογικών ενδείξεων ώστε να λαμβάνονται προληπτικά αυξημένα μέτρα επιφυλακής στις υποδεικνυόμενες περιοχές κ.α. Τη θερινή περίοδο αρκετοί Δήμοι και Δημοτικά Διαμερίσματα που συνορεύουν με δασικές εκτάσεις, οργανώνουν εθελοντική πυρασφάλεια. Έχει διαπιστωθεί όμως ότι, στην τεράστια πλειοψηφία τους, οι εθελοντές υστερούν στον τομέα της καταστολής. Συγκεκριμένα, όταν εκδηλωθεί η πυρκαγιά, οι περισσότεροι από τους εθελοντές δεν ενεργούν ακολουθώντας ένα προκαθορισμένο πρόγραμμα δράσης, στο οποίο ο καθένας να έχει συγκεκριμένο ρόλο(π.χ. διακοπή της κυκλοφορίας οχημάτων και περίεργων περαστικών, διατήρηση των οδικών διαβάσεων ανοικτών για τα πυροσβεστικά και τα υδροφόρα οχήματα, ευθύνη ειδοποίησης της ΔΕΗ για τη διακοπή του ρεύματος, αλλά και των κατοίκων που βρίσκονται στην επικίνδυνη ζώνη, με σκοπό την απομάκρυνσή τους σε ασφαλές μέρος κ.α.) με αποτέλεσμα αρκετές φορές η αυθόρμητη εμπλοκή τους να έχει ακριβώς τα αντίθετα από τα προσδοκώμενα αποτελέσματα. Κάθε φορά που εκδηλώνονται σεισμοί διαπιστώνεται η αναγκαιότητα ενημέρωσης του κόσμου, για δύο κυρίως βασικά ζητήματα που προκύπτουν, για τις ενέργειες κατά τη διάρκεια του σεισμού και για εκείνες που αποσκοπούν στη διάσωση πληγέντων και την παροχή πρώτων βοηθειών. Οι βασικές γνώσεις ναυαγοσώστη είναι ιδιαίτερα χρήσιμες κατά τη θερινή περίοδο στις παραλίες και στα θαλάσσια ταξίδια και προσφέρουν τη δυνατότητα άμεσης παρέμβασης, χωρίς να εκθέτουν σε κίνδυνο τη ζωή του παρεμβαίνοντος. Η εξοικείωση επίσης με τις οργανωτικές δομές και την εφαρμογή των σωστικών ενεργειών καθώς και με τη χρήση των σωστικών μέσων στη ναυσιπλοϊα είναι επιβεβλημένη. Σε περιπτώσεις ακραίων καιρικών φαινομένων, όπως χιονοθύελλες, καύσωνες κ.λ.π., η συντεταγμένη και οργανωμένη δράση των πολιτών μπορεί να αποτρέψει πολλά δυσάρεστα και να σώσει κυριολεκτικά ζωές(καταγραφή υπερηλίκων και ατόμων με ειδικές ανάγκες ώστε να υπάρχει επικοινωνία μαζί τους, προσφορά βασικών εφοδίων, οργάνωση καταλυμάτων κ.α.). Όλες οι παραπάνω διαπιστώσεις, οδήγησαν την Γενική Γραμματεία Εκπαίδευσης Ενηλίκων(ΓΓΕΕ) του Υπουργείου Εθνικής Παιδείας και Θρησκευμάτων, στα πλαίσια των αρμοδιοτήτων της για τη δια βίου εκπαίδευση, να σχεδιάσει το πρόγραμμα εθελοντικής δράσης για την διαχείριση κινδύνων και κρίσεων και την αντιμετώπιση φυσικών καταστροφών με τίτλο:"Προστατεύω τον εαυτό μου και τους άλλους" με την ισότιμη συμμετοχή όλων των εμπλεκόμενων φορέων. Στα πλαίσια αυτά λοιπόν συμμετέχουν στο πρόγραμμα όλοι εκείνοι οι φορείς που στα καθήκοντά τους περιλαμβάνεται η διαχείριση του κινδύνου σε καταστάσεις εκτάκτου ανάγκης και ακραίων φυσικών φαινομένων. Συγκεκριμένα συμμετέχουν και συνεργάζονται οι παρακάτω φορείς:
·              Υπουργείο Εσωτερικών, Δημόσιας Διοίκησης και Αποκέντρωσης/Γενική Γραμματεία Πολιτικής Προστασίας(ΓΓΠΠ), Πυροσβεστικό Σώμα
·              Υπουργείο Εθνικής Άμυνας/Κινητή Ομάδα Αντιμετώπισης Καταστροφών
·              Υπουργείο Περιβάλλοντος, Χωροταξίας και Δημοσίων Έργων/Οργανισμός Αντισεισμικού Σχεδιασμού και Προστασίας(ΟΑΣΠ)
·              Υπουργείο Εθνικής Παιδείας και Θρησκευμάτων/Γενική Γραμματεία Εκπαίδευσης Ενηλίκων(ΓΓΕΕ)
·              Υπουργείο Εμπορικής Ναυτιλίας/Λιμενικό Σώμα
·              Ελληνικός Ερυθρός Σταυρός(Ε.Ε.Σ.)
·              Γιατροί Χωρίς Σύνορα
Ο βασικός στόχος του προγράμματος είναι η εκπαίδευση ενηλίκων για την απόκτηση πολυδεξιοτήτων διαχείρισης του κινδύνου.
Οι επιδιωκόμενες πολυδεξιότητες είναι:
1. Λήψη αποφάσεων και λύση προβλημάτων
2. Ομαδοσυνεργατική δράση
3. Διαχείριση πληροφορίας
4. Αυτοπροστασία
5. Παροχή Πρώτων Βοηθειών-Διασώσεις
6. Οργάνωση-Διαχείριση καταυλισμών
7. Ψυχοκοινωνική στήριξη πληγέντων
8. Άρση επικινδυνότητας
Αυτό επιτυγχάνεται μέσω εξειδικευμένων γνώσεων από ειδικούς επιστήμονες και φορείς στις παρακάτω θεματικές ενότητες:
·              Αρχές εθελοντισμού-Φιλοσοφία του προγράμματος-Ομαδοσυνεργατική δράση-Λύση προβλήματος/λήψη απόφασης-Διαχείριση πληροφορίας(φορέας ΓΓΕΕ)
·              Εθελοντισμός και πολιτική προστασία-Ασύμμετρες απειλές-Τρομοκρατικές ενέργειες(φορέας ΓΓΠΠ)
·              Σεισμοί και επιπτώσεις-Αυτοπροστασία-Πόλη και σεισμός-Κρίσιμες επιχειρήσεις-Οργάνωση καταυλισμών(φορέας ΟΑΣΠ)
·              Αστικές πυρκαγιές-Πλημμύρες-Δασικές πυρκαγιές(φορέας Πυροσβεστικό Σώμα)
·              Παροχή βοήθειας-Αντιμετώπιση φυσικών καταστροφών-Διασώσεις(φορέας Πυροσβεστικό Σώμα/ ΕΜΑΚ)
·              Πλοίο-Ναυτικά ατυχήματα-Σωστικά πυροσβεστικά μέσα-Ναυαγοσωστική-Προστασία θαλασσίου περιβάλλοντος(φορέας Υπουργείο Εμπορ.Ναυτιλίας)
·              Εκτίμηση κατάστασης και αναγκών-Σχεδιασμός προγράμματος αντιμετώπισης αναγκών(φορέας Γιατροί χωρίς σύνορα)
·              Έκτακτες ανάγκες-Πρώτες βοήθειες(φορέας ΕΕΣ)
Το πρόγραμμα βασίζεται στη διεπιστημονική ανάπτυξη κάθε θέματος, μέσω της ομαδοσυνεργατικής προσέγγισης, ώστε να επιτυγχάνεται η ενεργός συμμετοχή των ήδη εκπαιδευθέντων σε συγκεκριμένο πλαίσιο δραστηριοτήτων.
Η εκπαίδευση πραγματοποιείται με τα πιο σύγχροονα εκπαιδευτικά μέσα(νέες τεχνολογίες, βιντεομαθήματα κ.α.) ενώ χορηγείται στους εκπαιδευόμενους εθελοντές και το κατάλληλο εκπαιδευτικό υλικό.
Η σημαντικότερη ωφέλεια από το εκπαιδευτικό αυτό πρόγραμμα είναι η διαρκής και σωστά σχεδιασμένη αυξημένη επαγρύπνηση και άμεση δράση των εθελοντών πολιτών για την αντιμετώπιση έκτακτων αναγκών με αποδέκτες το σύνολο της Ελληνικής κοινωνίας. Στα πλαίσια της ανάπτυξης του εθελοντισμού στα επόμενα χρόνια, οι εθελοντές του προγράμματος συμβάλλουν στην αξιοποίηση του κοινωνικού κεφαλαίου για την οργάνωση δικτύων διαχείρισης του κινδύνου στις τοπικές κοινωνίες. Επίσης στόχος του προγράμματος είναι να καταστούν οι εκπαιδευμένοι εθελοντές, μέσω των πολυδεξιοτήτων που θα αποκτήσουν, ενεργοί πολίτες στην τοπική κοινωνία. Με την εποπτεία της Γενικής Γραμματείας Πολιτικής Προστασίας στα καθήκοντα των εκπαιδευομένων, μετά την εκπαίδευσή τους, περιλαμβάνονται μεταξύ των άλλων:
1.                Η καταγραφή των ατόμων με ειδικές ανάγκες και των υπερηλίκων της περιοχής τους.
2.               Η καταγραφή ανά επάγγελμα και δραστηριότητα όλων εκείνων που μπορούν να εμπλακούν με οποιονδήποτε τρόπο σε κάποια επιβοηθητική δραστηριότητα ή παρέμβαση.
3.                Η καταγραφή όλων των υπαρχουσών υποδομών της περιοχής τους καθώς και των υλικοτεχνικών υποδομών, οι οποίες δύνανται να παράσχουν καταφύγιο, ασφαλές κατάλυμα, στοιχειώδη διατροφή και οτιδήποτε άλλο μπορεί να χρησιμεύσει για την ασφαλή κατάλυση και διαβίωση των πληγέντων.
4.               Η διαρκής συνεργασία του κάθε εθελοντή με την αντίστοιχη Δημοτική αρχή και άλλους τοπικούς φορείς, ώστε να βοηθήσει με τις γνώσεις που θα έχει αποκτήσει αλλά και με τη διαρκή ενημέρωσή του στον καλύτερο σχεδιασμό της πρόληψης και της αντιμετώπισης εκτάκτων αναγκών.
Κάθε εκπαιδευτικό σεμινάριο έχει διάρκεια 102 ωρών. Οι ενδιαφερόμενοι Δήμοι υποβάλλουν την σχετική αίτηση συμμετοχής στο πρόγραμμα στη Γενική Γραμματεία Εκπαίδευσης Ενηλίκων του Υπουργείου Παιδείας και κατόπιν υπογράφεται το σχετικό μνημόνιο συνεργασίας μεταξύ τους. Στο μνημόνιο αυτό ορίζονται οι υποχρεώσεις των συμβαλλομένων μερών. Κατόπιν σε συνεργασία με τον Δήμο διοργανώνεται ημερίδα για την παρουσίαση του προγράμματος στην τοπική κοινωνία με τη συμμετοχή όλων των τοπικών φορέων.
Τέλος με ευθύνη της Δημοτικής αρχής διαμορφώνεται ο κατάλογος των υποψηφίων εθελοντών των οποίων η τελική επιλογή γίνεται κατόπιν προσωπικής συνέντευξης με τους κοινωνιολόγους-ψυχολόγους του προγράμματος.
Μετά τη λήξη του εκπαιδευτικού προγράμματος ο κάθε Δήμος αποκτά μια ικανή , επίλεκτη ομάδα εκπαιδευμένων εθελοντών δημοτών η οποία είναι σε διαρκή ετοιμότητα και επιφυλακή για την διαχείριση κινδύνων, κρίσεων και αντιμετώπιση φυσικών καταστροφών που θα συμβούν στην ευρύτερη περιοχή του Δήμου και όχι μόνον! Ζούμε σε μια ευαίσθητη και ιδιαίτερα σεισμογενή περιοχή και δυστυχώς έχουμε αντιμετωπίσει στο πρόσφατο ή μακρινό παρελθόν τις καταστροφικές συνέπειες σεισμών, πλημμύρων και πυρκαγιών. Επομένως επιβάλλεται ο Δήμος Κορινθίων να πάρει τουλάχιστον τα ελάχιστα δυνατά μέτρα για την όσο το δυνατόν καλύτερη αντιμετώπιση τέτοιων καταστροφών που δυστυχώς(γιατί έτσι τα φέρνει η ζωή) κάποια στιγμή θα συμβούν! Και το πρώτο σημαντικό βήμα προς αυτή την κατεύθυνση είναι, κατά τη γνώμη μου, η άμεση συμμετοχή του Δήμου Κορινθίων σε αυτό το εκπαιδευτικό πρόγραμμα εθελοντικής δράσης. Μέχρι σήμερα στο πρόγραμμα αυτό έχουν συμμετάσχει, εκπαιδευτεί και πιστοποιηθεί πανελλαδικά 45 Δήμοι (με πρόσφατα παραδείγματα τους Δήμους Καρδίτσας και Αμαρουσίου) και 1500 εθελοντές πολίτες οι οποίοι βέβαια αποτελούν αναμφισβήτητα πολύτιμο κεφάλαιο γα τις τοπικές κοινωνίες! Νομίζω λοιπόν ότι έφτασε και η σειρά του Δήμου μας να ενταχθεί σε αυτό το σημαντικό εκπαιδευτικό πρόγραμμα. Αρκεί βέβαια να υπάρχει από πλευράς Δημοτικής αρχής η θέληση και η διάθεση για κάτι τέτοιο!

Δεν υπάρχουν σχόλια:

Δημοσίευση σχολίου